NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُسْلِمُ
بْنُ
إِبْرَاهِيمَ
حَدَّثَنَا
جَرِيرٌ
يَعْنِي
ابْنَ
حَازِمٍ
حَدَّثَنَا
قَتَادَةُ
عَنْ أَنَسٍ
أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
احْتَجَمَ ثَلَاثًا
فِي
الْأَخْدَعَيْنِ
وَالْكَاهِلِ
قَالَ
مُعَمَّرٌ
احْتَجَمْتُ
فَذَهَبَ
عَقْلِي
حَتَّى
كُنْتُ
أُلَقَّنُ
فَاتِحَةَ
الْكِتَابِ
فِي صَلَاتِي
وَكَانَ
احْتَجَمَ
عَلَى هَامَتِهِ
Enes (r.a.)’den rivayet
olunduğuna göre;
Nebi (s.a.v.), (boynun
iki tarafında bulunan) ahdan (isimli iki damarın bulunduğu yer)den ve iki omuz
arasından üç defa kan aldırmıştır.
Ma’mer dedi ki: “(Bir
gün) kan aldırmıştım.Aklım (başımdan)
gitti. Öyle ki namazımda Fatiha’yı bile ezbere okuyamıyordum.” Ma’mer başından
kan aldırmıştı.
İzah:
Tirmizi, tıb; Ahmed b.
Hanbel, I, 234, 241, 316, 324, 333.
Bu hadis-i şeriflerde
kan aldırmanın çok tesirli bir tedavi şekil olduğu, usullerine riayet edildiği
takdirde önemli faydaları olabileceği ifade edilmektedir.
Kan aldırırken göz
önünde bulundurulması gereken hususlardan biri, hastalığın cinsini, vücudun kan
alınacak yerini iyi tesbit etmektir.
Mevzumuzu teşkil eden
bu hadis-i şerifler kanın iki omuz arasından, boyunun sağ ve solunda bulunan
el-ahdeân denilen iki damardan ve baştan alınabileceği ifade edilmektedir. 3863
numaralı hadis-i şerifte ise kanın kalçadan da alınabileceği belirtilmektedir.
Hadis sarihlerinden
AIiyyü'l-Kârî'nin açıklamasına göre; Ma'mer, kan aldırırken Hz. Nebi'in riayet
ettiği hususlara dikkat etmediği için bu duruma düşmüştür.[Aliyyü'l-Kâr,
Mirkâtü’l-Mefâtih, IV, 505.]
Kan aldırmayı
gerektiren sebeplerin bilinmesi kadar vücuttan kan alınabilecek noktaların
bilinmesi de önemlidir.
İbnü'l-Kayyım
el-Cevziyye'nin Zâdü'1-Meâd isimli eserinde açıkladığı gibi; başta bulunan
ağrı, kulak ve diş ağrısı gibi ağrılar, vücutta bulunan kanın çoğalmasından ve
bozulmasından doğmuş olabilir. Bu gibi ağrılar için boynun iki tarafında
bulunan damarlardan kan almak gerekir.
Sıcak ülkelerde bulunan
kimselerin kanlan sıcaklığın cazibesi sebebiyle kılcal damarlara hücum ettiği
için, derilerinde bulunan solunum delikleri geniş olduğundan bu kimselerden
kan almak tehlikeli olabilir. Bu bakımdan kan aldırmanın zaman ve zeminini iyi
tesbit etmek gerekir.